Karar İçeriği

<html><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8"></head> <body leftmargin="25" topmargin="20" font face="Verdana" size="2">Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2020/6150 E. , 2022/2230 K.<ul><li style="font-family:Verdana;font-size:12;font-weight:bold"></li></ul><ul style="list-style-type: circle;font-family:Verdana;color:#104d96;font-size:12"></ul> "İçtihat Metni" T.C. D A N I Ş T A Y SEKİZİNCİ DAİRE Esas No : 2020/6150 Karar No : 2022/2230 DAVACI : ...Özel Sürücü Kursu Denizcilik İnşaat Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. DAVALI : ...Bakanlığı VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ... DAVANIN KONUSU : Dava, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin, aynı maddenin (d) bendinin, 21. maddesi ile 30. maddesinin, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesinin, ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10. maddesinin son cümlesi ile ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi'nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendinin ve 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır. DAVACININ İDDİALARI : 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin; mülkiyet hakkı ile çeliştiği, eğitim ve sınav dışındaki zamanlarda araçtan tasarruf hakkına müdahale edilemeyeceği, aynı maddenin (d) bendinin; resmî belgeli araçların hizmet sınırının yirmi yıl olduğu, ticari faaliyet yapmalarının ve ekonomik özgürlüklerini kısıtlandığı, belirtilen yaş sınırını doldurduğu için iki eğitim aracını eğitimden çektiği ve onların çalışma izinlerinin iptal edildiği, bu durumun dava açma süresini ihya ettiği, 21. maddesinin; motorlu taşıt sürüc kurslarının Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği kapsamında olduğu, anılan Yönetmelikte bir ders saatinin kırk beş dakika olarak belirlendiği, düzenlemenin Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği ile çeliştiği, 30. maddesinin; idarece direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz istendiği, bedellerin kurslarca karşılandığı, sınavlarda görev alan personele mesaiden dolayı ödeme yapılırken kurs görevlilerinin yaptığı mesai için ödeme yapılmadığı, ön koltukta motorlu taşıt sürücü kursu personeli oturmadığından kaza halinde kursun korumasız kaldığı, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesinin; prim borcunun nasıl tahsil edileceğinin kanunda düzenlendiği, ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin son cümlesinin; alınan bedellerin doğrudan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne aktarıldığı, kendilerine ödeme yapılmadığı, ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendinin; belirlenen sayının kurumdaki kontenjanları ile uyumsuz olduğu, düzenlemenin kurslara ekonomik külfet getireceği, ...gün ve ...sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının; öngörülen onay sürecinin sakıncalı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. DAVALININ SAVUNMASI : Verimli eğitimin sağlanmaya çalışıldığı, dava açıldıktan sonra 05.12.2015 tarihinde 17. maddenin 2. fıkrasının (b) bendinde değişiklik yapıldığı, davacının iddiasının düzenlemenin eski haline ilişkin olduğu, dava açma süresini ihya eder nitelikte bir işlem bulunmadığı, aynı maddenin (d) bendi yönünden; direksiyon araçlarının izninin Valilikçe re’sen iptal edilmediği, davacının talebi üzerine demirbaştan düşürülme işlemlerinin yapıldığı, bu işlemin dava açma süresini ihya eder nitelikte olmadığı, 21. madde yönünden; süreaşımı bulunduğu, Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'ne göre özel düzenleme niteliğinde olduğu, 30. madde yönünden; davacı tarafından İlçe Millli Eğitim Müdürlüğü'ne sunulan personel ve araç listesinin olumsuz uygulama işlemi niteliğinde olmadığı, bu nedenle dava açma süresini ihya etmediği, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi yönünden; davacı tarafından sunulan makbuzların dava açma süresini ihya etmediği, sektör temsilcileri ile görüşülüp sosyal güvenlik mevzuatı ile uyum sağlandığı, kamu alacağının bizzat tahsil edilmediği, kamunun zarara uğratılmasının önlendiği, borcunu yatırmadığından düşük ücret belirleyen kursların yoğun olarak tercih edildiği, bu durumun haksız rekabete neden olduğu, bu değişikliklerin kursiyerleri etkilemediği, ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesi yönünden; davacının aldığı araçlara verilen çalışma izin onaylarının süreyi ihya eder nitelikte olumsuz uygulama işlemi olmadıkları, kursiyerlere yeteri kadar eğitim verecek aracın teminat altında alındığı, kurslara geçiş süreci tanındığı, ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden; davacı tarafından sunulan kursiyerlerden alınan ücrete ilişkin makbuzların dava açma süresinin ihya etmediği, keyfi ücret alınmasının engellenmeye çalışılıdğı, sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücretini belirleme yetkilerinin bulunduğu, kursa kayıt yapılırken öğretici ve araç giderlerinin peşin olarak alınacağı, 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden ise Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nda da aynı yönde düzenleme olduğu, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ... DÜŞÜNCESİ : Davanın kısmen karar verilmesine yer olmadığı, kısmen reddi gerektiği düşünülmektedir. DANIŞTAY SAVCISI : ... DÜŞÜNCESİ : Danıştay Onbeşinci Dairesinin 12/12/2017 tarih ve E:2016/930, K:2017/7453 sayılı kararıyla; 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin; direksiyon eğitim aracının eğitim ve sınav dışında başka amaçla kullanılamayacağı kuralı getiren 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile bir ders saatinin elli dakika olduğunu düzenleyen 21. maddesi yönünden; 29/05/2013 tarihinde yürürlüğe girerek hukuki sonuçlarını doğurmuş olan Yönetmeliğe karşı süresi içinde dava açmayan davacı tarafından, dava açma süresinin geçirilmesinden sonra, söz konusu Yönetmeliğin bazı maddeleri hakkında görüş talep edilmesinin, dava açma süresini canlandırmayacağı, bu nedenle davalı idarece verilen bildirim niteliğindeki cevap üzerine açılan davanın süre aşımı nedeniyle incelenemeyeceği sonucuna varıldığı, 11/09/2013 tarih ve 2415748 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi'nin "B" sınıfı sertifika için en az 4 araç bulundurma zorunluluğu öngören 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden; Dava konusu Yönerge'nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin ...tarih ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlükten kaldırıldığı, Bu durumda, dava konusu maddenin yürürlükten kalkması nedeniyle uygulanma olanağı kalmadığı ve herhangi bir uygulama işlemi de dava konusu edilmediğinden bu kısım yönünden davanın konusuz kaldığı, Anılan Yönetmeliğin dava konusu 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi yönünden; Davacı tarafından yaş sınırının ticari faaliyetlerini sınırladığı ileri sürülerek söz konusu düzenlemenin iptali talep edilmekte ise de, davalı idarenin eğitim ve öğretimde kullanılacak araçların niteliğini belirleme yetkisinin bulunduğu, yaşının büyük olması nedeniyle kullanımı da güçleşen araçların direksiyon eğitimlerinde kullanılmamasının kursiyerlere kolaylık sağlayacağı, bununla birlikte trafik güvenliğine de katkıda bulunacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı, Yönetmeliğin "Direksiyon eğitimi dersi sınavı" başlıklı 30. maddesi yönünden; Davacı tarafından, direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz olarak istenildiği, araç ve personel sağlanmasına rağmen kurs görevlilerine herhangi bir ödeme yapılmadığı ileri sürülmüş ise de, sürücü kursları ile kursiyerler arasında akdedilen özel hukuk sözleşmesinde bu giderlerin maliyeti göz önünde bulundurularak ücret belirlenmesine ilişkin herhangi bir engel bulunmadığı, Bu durumda, dava konusu düzenlemede bu giderlerin maliyete dahil edileceği açıkça belirtilmemiş ise de, sözleşme serbestisi ilkesi uyarınca bu hususun göz önünde bulunurularak ders saati ücretlerinin belirlenebileceği, bu haliyle dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde değişiklik yapan 04/03/2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi yönünden; Motorlu taşıt sürücü kursları yönetici ve personelinin sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapması gereken işlemler ve mevzuata aykırılık halinde karşılaşılacakları yaptırımların, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ve sair mevzuatta ayrıntılı olarak açıklandığı, Bu durumda, yukarıda aktarılan Kanun hükümlerinde hangi konuların yönetmelik ile düzenlenebileceğinin sayma suretiyle belirlenmesi karşısında, davalı idarece açıkça kanuna atıf yapılan ve kendisine takdir hakkı tanınmayan, kurumda çalışan yönetici ve personelin sosyal güvenliğine ilişkin işlemlerle ilgili düzenleme yapıldığı ve işlemlerin yerine getirilmemesi halinde yaptırım öngörüldüğü anlaşıldığından, idarece yetki verilmeyen bir konuda yapılan dava konusu düzenlemede ilgili Kanun maddelerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı, Ayrıca davalı idarenin motorlu taşıt sürücü kurslarını denetim yetkisi bulunduğu muhakkak ise de, kanun koyucu tarafından sosyal güvenliğe ilişkin yapılan özel düzenlemenin bertaraf edilmesinin mümkün olmadığı, idarece yapılan denetimlerde, kurumda mevzuatta öngörüldüğü şekilde eksiklik tespit edildiğinde yine mevzuatta verilen yetki kapsamında yaptırım uygulanabileceğinin de açık olduğu, Bu nedenle, motorlu taşıt sürücü kurslarının yeni dönem açmalarını engelleyecek şekilde sosyal güvenlik mevzuatına uygunluğun aranmasına ilişkin yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, ...tarih ve ...sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın belirlediği sınav ücreti dışında sınav için herhangi bir ad altında ücret alınmamasını düzenleyen son cümlesi yönünden; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 42. maddesinde, sınavlar, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasların İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak "yönetmelik" ile düzenleneceğinin belirtildiği, Bu durumda, dava konusu Yönerge hükümlerinin, 2918 sayılı Kanun'un 42. maddesi uyarınca "yönetmelik" ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle, anılan Kanun'a ve hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığı, 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden; Dava konusu bu düzenlemede, üst hukuk normlarına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle; 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile aynı Yönetmeliğin 21.maddesi yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine, Anılan Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve 30. maddesi ile 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden davanın reddine, ...tarih ve ...sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi'nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 04/03/2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesi ile ...tarih ve ...sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin son cümlesinin iptaline karar verilmiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 19/2/2020 tarih ve E:2018/2656, K:2020/387 sayılı kararıyla; Daire kararının, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ve 21. maddesi yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddi ile 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısımları yönünden; Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan; "a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Daire kararının anılan kısımları usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. Diğer yandan, 5510 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu incelendiğinde; anılan Kanun ile motorlu taşıt sürücüleri kurslarının tanımı yapılarak bu kursların Kanun'da geçen "Kurum" tanımına dahil olduğunun belirtildiği ve motorlu taşıt sürücü kursları da dahil olmak üzere tüm özel öğretim kurumlarını kapsayacak biçimde birtakım düzenlemelere yer verildiği anlaşılmaktadır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinde ise, motorlu taşıt sürücü kurslarına özgü birtakım düzenlemelere yer verilmiştir. Hal böyle olunca, 2918 sayılı Kanun'da yer alan düzenlemelerin motorlu taşıt sürücü kursları açısından özel nitelikli ve öncelikle uygulanması gereken kurallar olduğu, anılan Kanun'da düzenlenmeyen hususlar bakımından ise, tüm özel öğretim kurumları hakkında bir takım kuralların düzenlendiği 5580 sayılı Kanun'un uygulanacağının kabulü gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin dava konusu 26. maddesinin 3. fıkrası ile, Kurumlarda görev yapacak eğitim personellerine valilikçe çalışma izni verileceği, valilikten çalışma izni alınmadan hiç bir personelin işe başlatılamayacağı düzenlenmiştir. 2918 sayılı Kanun'da, motorlu taşıt sürücüleri kurslarında görev yapacak personellerin çalışma usul ve esasları ile ilgili olarak özel bir düzenleme yapılmadığı görüldüğünden, Dairece uyuşmazlığın çözümü bakımından 5580 sayılı Kanun'un konuyu düzenleyen kuralları esas alınarak hukuka uygunluk denetiminin yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır. Daire kararının, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve 30. maddesi yönünden davanın reddine, 04/03/2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesi ve ...tarih ve ...sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin son cümlesinin iptaline ilişkin kısımlarına gelince; Bilindiği üzere, "usul" ve "biçim" olarak da ifade edilen "şekil", idari işlemlerin hukuka uygunluğunun denetiminde gözetilmesi gereken önemli bir unsurdur. İdari işlemler tesis edilirken, mevzuatta öngörülen şekil kurallarına uyulması hukuki bir zorunluluktur. Aksi bir durumun, tesis edilen işlemi hukuka aykırı kılacağında şüphe bulunmamaktadır. İdari yargılama usulünde "şekil" unsuru, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenledir ki, dava konusu işlemin düzenlemenin mevzuatla öngörülen şekil kurallarına uygun olup olmadığı, davacı tarafından ileri sürülmese bile, kanun yolları dahil davanın her aşamasında idari yargı yerlerince resen araştırılması gereken bir husustur. Bu araştırma, dava konusu işlemin hukuka uygunluğunun tespiti açısından idari yargı yerlerine verilmiş önemli bir sorumluluktur. Bu sorumluluk yerine getirilmeden uyuşmazlığın karara bağlanması halinde ise, idari yargı yerince eksik inceleme ve araştırma üzerine verilen bu kararın hukuka uygunluğundan bahsedilmesi mümkün olamayacağından, söz konusu kararın kanun yolu incelemesini yapan yargı yerlerince bozulması kaçınılmazdır. 2918 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 3. fıkrası ve 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, davalı idarece bu kısma konusu düzenlemeler yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün aranmasının yasal bir zorunluluk olduğu görülmektedir. Dosyanın incelenmesinden, dava konusu düzenleme yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün dosyada yer almadığı, Danıştay Onbeşinci Dairesince de bu hususun araştırılmadığı anlaşıldığından, eksik inceleme üzerine verilen temyize konu Daire kararında anılan kısımlar yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu durumda, Dairece öncelikle dava konusu düzenleme yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususunun araştırılması ve bunun sonucuna göre davanın esası hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, Daire kararının kısmen davanın reddine, kısmen dava konusu işlemin iptaline, kısmen davanın süre aşımından reddine ilişkin temyize konu kısımlarında hukuki isabet bulunmamaktadır, denilerek; 1. Tarafların temyiz istemlerinin kısmen kabulüne, kısmen reddine, 2. Danıştay Onbeşinci Dairesinin temyize konu 12/12/2017 tarih ve E:2016/930, K:2017/7453 sayılı kararının, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve 30. maddesi yönünden davanın reddi ile 04/03/2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesi ve ...tarih ve ...sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin son cümlesinin iptaline ilişkin kısımlarının bozulmasına, 3. Anılan kararın, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ve 21. maddesi yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kısımları ile 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısımlarının onanmasına karar verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesine göre Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davalarda, temyiz incelemesi sonucu bozulan kararlar üzerine Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurullarının kararlarına uyulması mecburi olduğundan anılan Kurul kararında belirtilen gerekçeyle bozma kararı doğrultusunda Danıştay Sekizinci Dairesinin 10/11/2020 gün ve E:2020/6150 sayılı ara kararıyla; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 42.maddesinin 3.fıkrası ile 123. maddesinin 2.fıkrasında hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, sürücülerin eğitimleri ve sınavları, sertifika sınavlarının usul ve esasları ile diğer usul ve esasların İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine çıkarılacak Yönetmelikle belirleneceği hükmü uyarınca, dava konusu Yönetmeliğin hazırlık aşamasında İçişleri Bakanlığından uygun görüş alınıp alınmadığı sorulmuş, oluşan görüş ve önerilerin Milli Eğitim Bakanlığına gönderildiği anlaşılmış olduğundan isin esasına geçildi. - Anılan Yönetmeliğin dava konusu 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinde; "Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır." düzenlemesine yer verilmiştir. Davacı tarafından yaş sınırının ticari faaliyetlerini sınırladığı ileri sürülerek iptali talep edilmekte ise de davalı idarenin, eğitim ve öğretimde kullanılacak araçların niteliğini belirleme yetkisinin bulunduğu, yaşının büyük olması nedeniyle kullanımı da güçleşen araçların direksiyon eğitimlerinde kullanılmamasının kursiyerlere kolaylık sağlayacağı, bununla birlikte trafik güvenliğine de katkıda bulunacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığından bu kısmının reddine, - Yönetmeliğin "Direksiyon eğitimi dersi sınavı" başlıklı 30. maddesinde; kurs müdürlüklerince sınav gününden en az üç gün önce; en çok 14 kursiyer için bir araç olmak üzere cins ve plakası belirtilmiş olan ve direksiyon eğitimi dersi sınavında kullanılacak araçların listesinin, her kursiyer adına sertifika sınıfına göre düzenlenmiş üçer adet (EK-3) veya (EK-4) formunun, sınava girecek kursiyerlerin, her sertifika sınıfı için ayrı ayrı sayılarının, kursiyerin alacağı sertifika sınıfına uygun çalışma izni olan ve sınav aracında bulunacak kursta görevli direksiyon usta öğreticilerinin listesinin millî eğitim müdürlüğüne teslim edileceği düzenlenmiştir. Davacı tarafından, direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz olarak istendiği, araç ve personel sağlanmasına rağmen kurs görevlilerine ödeme yapılmadığı ileri sürülmüş ise de sürücü kursları ile kursiyerler arasında akdedilen özel hukuk sözleşmesinde bu giderlerin maliyeti göz önünde bulundurularak ücret belirlenmesine ilişkin herhangi bir engel bulunmadığı görülmektedir. Ayrıca sınavda görev alan direksiyon usta öğreticileri, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında çalışan eğitim personeli olarak iş akdi kapsamında görev yaptığından, hizmetinin karşılığı olan ücret belirlenirken direksiyon sınavlarında verilen görevinin de göz önünde buludurulabileceği tabiidir. Kaldı ki 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değiklik ile dava konusu Yönetmeliğin 43. maddesinin 2. fıkrasında; "Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri ve görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl Aralık ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz." düzenlemesine yer verilerek ders saati ücretleri belirlenirken anılan giderlerin maliyetlerinin hesaplanacağı açıkça belirtilmiştir. Bu durumda, dava konusu düzenlemede bu giderlerin maliyete katılacağı açıkça belirtilmemiş ise de sözleşme serbestisi ilkesi uyarınca bu hususun göz önünde bulunurularak ders saati ücretlerinin belirlenebileceği, bu haliyle dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığından davanın bu kısmının reddine, - Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi incelendiğinde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinde; 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği, 4. fıkrasında; bu madde hükümlerine ve yönetmelikteki şartlara uymadıkları, mülki idare amirlerince görevlendirilen yetkililer veya Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri tarafından tespit edilen kursların sahiplerine, olayın özelliğine göre belirlenecek süre içinde şartlara uymalarının yazılı olarak bildirileceği, bu süre içinde şartların yerine getirilmemesi halinde kurs sahiplerinin 18 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılacağı, ayrıca, kursun onbeş günden az olmamak üzere mülki amirlerce geçici olarak kapatılacağı, bu sürenin 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümleri uyarınca gerekli işlemler sonuçlandırılıncaya kadar uzatılacağı hükmü yer almaktadır. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 2. maddesinde; motorlu taşıt sürücüleri kursları bu Kanun kapsamındaki kurumlar arasında sayılmıştır. Anılan Kanunun "Özlük hakları ve sorumluluklar" başlıklı 9. maddesinin 4. fıkrasında; kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerin, bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tâbi oldukları; 11. maddesinde ise kurumların ve bu kurumlarda görevli personelin, Bakanlığın denetimi ve gözetimi altında olduğu hüküm altına alınmıştır. Ayrıca 20.03.2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Özlük hakları" başlıklı 42. maddesinde de kurumlarda görev yapan eğitim personeli ile diğer personelin, Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanununun hükümlerine tabi olduğu düzenlenmiştir. 2918 sayılı Kanunun 123. maddesi ve 5580 sayılı Kanununa dayanılarak hazırlanan ve 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) "Çalışma planları" başlıklı 23. maddesine 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen dava konusu 3. fıkrada; "Millî eğitim müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması veya borcu bulunmakla birlikte 21/7/1953tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlerinin düzenli ödenmiş olup olmadığı kontrol edilir. Bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açmalarına izin verilmez." düzenlemesi yer almaktadır. Dava konusu düzenleme ile sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapılması gereken işlemlere yer verilmiş ve bu gerekliliklerin yerine getirilmemesi halinde kurslar için idari yaptırım öngörülmüştür. Yönetmeliğin dayanağı 2918 sayılı Kanuna bakıldığında, davalı idareye yönetmelik ile bu hususta düzenleme yapma yetkisi verilmemiş, bilakis 5580 sayılı Kanunda sosyal güvenlik yönünden kurum personelinin tabi olacağı mevzuata 506 sayılı Kanuna atıf yapılarak açıkça yer verilmiştir. Motorlu taşıt sürücü kursları yönetici ve personelinin sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapması gereken işlemler ve mevzuata aykırılık halinde karşılaşılacak yaptırımlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ve sair mevzuatta ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu durumda; yukarıda aktarılan Kanun hükümlerinde hangi konuların yönetmelik ile düzenlenebileceğinin sayma suretiyle belirlenmesi karşısında; davalı idarece açıkça kanuna atıf yapılan ve kendisine takdir hakkı tanınmayan kurumda çalışan yönetici ve personelin sosyal güvenliğine ilişkin işlemlerle ilgili düzenleme yapıldığı ve işlemlerin yerine getirilmemesi halinde yaptırım öngörüldüğü anlaşıldığından, idarece yetki verilmeyen bir konuda düzenleme yapıldığı, dava konusu düzenlemede ilgili Kanun maddelerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Ayrıca davalı idarenin motorlu taşıt sürücü kurslarını denetim yetkisi bulunduğu muhakkak ise de kanun koyucu tarafından sosyal güvenliğe ilişkin yapılan özel düzenlemenin bertaraf edilmesi mümkün değildir. İdarece, yapılan denetimlerde kurumda, mevzuatta öngörüldüğü şekilde eksiklik tespit edildiğinde yine mevzuatta verilen yetki kapsamında yaptırım uygulanabileceği de açıktır. Bu nedenle motorlu taşıt sürücü kurslarının yeni dönem açmalarını engelleyecek şekilde sosyal güvenlik mevzuatına uygunluğun aranmasına ilişkin yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığından iptaline, - ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın belirlediği sınav ücreti dışında sınav için herhangi bir ad altında ücret alınmamasını düzenleyen son cümlesi incelendiğinde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü Adaylarının Sınavları ile Sürücü Belgelerinin Verilmesi Esasları" başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, "Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır. 29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin, 04/03/2014 günlü, 28931 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değişik "Sınav hakkı ve kayıt yenileme" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında, "Teorik derslerin eğitimini tamamlayan kursiyerler teorik eğitim sınavına, direksiyon eğitimi dersini tamamlayan kursiyerler de direksiyon eğitimi dersi sınavına girerler. Teorik ve direksiyon eğitimi dersi sınavlarına herhangi bir nedenle girmeyenlerle teorik sınavda başarısız olanlar yeniden kursa devam etmeksizin ve kurs ücreti ödemeden aralıksız üç dönem daha sınavlara girebilirler. Direksiyon eğitimi dersi sınavında ise kursiyerler başarısız oldukları her sınavdan sonra, kayıtlı oldukları kurstan en az iki saat direksiyon eğitimi dersi almaları şartıyla toplam üç dönem daha sınavlara girebilirler. Kurslar, bu kursiyerlerden her bir ders saati için ilan ettikleri uygulama ders saati ücretinden fazla ücret alamaz.” kuralı yer almaktadır. Bu hükümlere dayanılarak hazırlanan ve 02/04/2014 günlü, Makam Oluru ile yürürlüğe giren dava konusu Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin "Kursiyerlerden alınacak sınav ücretleri" başlıklı 10. maddesinde, "Sınavda görev alanların ücretlerinin ödenmesi için kursiyerlerden Bakanlıkça her yıl ertesi yılın Ocak ayından itibaren uygulanmak üzere belirlenen miktarda sınav ücreti alınır. Sınava girecek kursiyerler veya kurs yöneticileri sınav tarihinden 6 iş günü önce sınav ücretlerini millî eğitim müdürlüğünce belirlenen bir bankada açılan hesaba yatırır. Liste ve makbuz kurs tarafından il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne verilir. Bu ücret dışında kursiyerlerden direksiyon eğitimi sınavı için herhangi bir ad altında ücret alınmaz." hükmü bulunmaktadır. Ancak, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 42. maddesinde, sınavlar, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasların, İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşü alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak "yönetmelik" ile düzenlenmesi öngörülmüştür. Bu durumda, dava konusu Yönerge hükümlerinin, 2918 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca "yönetmelik" ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle, anılan Kanuna ve hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığından iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: HUKUKİ SÜREÇ : Dava, 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin, aynı maddenin (d) bendinin, 21. maddesi ile 30. maddesinin, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesinin, 02.04.2014 gün ve 1360110 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10. maddesinin son cümlesi ile 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi'nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendinin ve ...gün ve ...sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır. Danıştay Onbeşinci Dairesinin 12/12/2017 gün ve 2016/930, K:2017/7453 sayılı kararıyla Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ile aynı Yönetmeliğin 21. maddesi yönünden davanın süreaşımı nedeniyle reddine, 11.09.2013 gün ve 2415748 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi'nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, anılan Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve aynı Yönetmeliğin 30. maddesi ile 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrası yönünden davanın reddine, Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesi ile ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin son cümlesinin iptaline karar verilmiştir. İdari Dava Daireleri Kurulunun 19/02/2020 gün ve E:2018/2656 K:2020/387 sayılı kararıyla, dava konusu düzenlemeler yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususu araştırıldıktan sonra yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve 30. maddesi yönünden davanın reddi ile 04/03/2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesi ve ...tarih ve ...sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin son cümlesinin iptaline ilişkin kısımlarının bozulmasına, anılan kararın, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi ve 21. maddesi yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kısımları ile 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısımlarının onanmasına karar verilmiştir. Bozulan kısım yönünden, Dairemizin 10/11/2020 günlü ara kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin hazırlık aşamasında İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün alınıp alınmadığının sorulmasına, alınmış ise bu hususa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin onaylı ve okunaklı birer örneğinin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş olup, ara karar cevaplarından 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'ne, İçişleri Bakanlığı'nın ...tarih ve ...(...) sayılı yazısı ile 04/03/2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe İçişleri Bakanlığı'nın ...tarih ve ...(...) sayılı yazısı ile dava konusu düzenlemeler için görüş bildirildiği anlaşılmış olup, ara kararı cevabı da dikkate alınarak işin esası incelendi. İNCELEME VE GEREKÇE: İlgili Mevzuat: 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü adaylarının sınavları ile sürücü belgelerinin verilmesi esasları" başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, "Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanun'un "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinin 2. fıkrasında da, "Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dava Konusu Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin, 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ve 30. maddesi yönünden incelenmesi; İçişleri Bakanlığı'nın, ...tarih ve ...(...) sayılı yazısı ile bildirilen görüş bildirim formunda dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi ile diğer maddesine ilişkin olumsuz görüş bildirilmediği anlaşıldığından madde esaslarının incelenmesine geçilmiştir. - Anılan Yönetmeliğin 17. maddenin (d) bendinde; "Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu araçlardan “A1”, “A2”, “H (motosiklet)”, “H (otomobil)” ve “B” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 10 yaşından, “C”, “D”, “E” ve “F” sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar 20 yaşından büyük olamaz. Araçların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır." düzenlemesine yer verilmiştir. Davacı tarafından yaş sınırının ticari faaliyetlerini sınırladığı ileri sürülerek iptali talep edilmekte ise de davalı idarenin, eğitim ve öğretimde kullanılacak araçların niteliğini belirleme yetkisinin bulunduğu, yaşının büyük olması nedeniyle kullanımı da güçleşen araçların direksiyon eğitimlerinde kullanılmamasının kursiyerlere kolaylık sağlayacağı, bununla birlikte trafik güvenliğine de katkıda bulunacağı hususları göz önünde bulundurulduğunda dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Her ne kadar dava konusu Yönetmeliğin 17. maddenin (d) bendinde; karar tarihi itibariyle güncel halinde "Direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacak bütün araçların, yetkili kuruluşlarca muayenesinin yapılmış ve trafiğe çıkması uygun görülmüş olması ve mevsim şartlarına uygun donanıma sahip olması gerekir. Bu araçlardan “M”, “A1”, “A2”, “A”, “B1”, “B” ve “BE” sertifika sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı olarak kullanılacaklar (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) 12 yaşından, “C1”, “C1E”, “C”, “CE”, “D1”, “D”, “D1E”, “DE” ve “F” sertifika sınıfı direksiyon eğitim ve sınav aracı ile bu araçlara takılacak römork veya yarı römorklar (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) 22 yaşından büyük olamaz. Direksiyon eğitim ve sınav aracının yaşı, fabrikada imal edildiği tarihte bir yaşında kabul edilerek hesaplanır." değişiklik yapılmış ise de davacının iddialarının, daha çok resmî belgeli araçların hizmet sınırının yirmi yıl olduğu, ticari faaliyet yapmalarının ve ekonomik özgürlüklerinin kısıtlandığına yönelik olduğu, değişiklik yapılan dava konusu maddenin güncel halinde ise davacının iddiasını karşılar nitelikte bir değişikliğin söz konusu olmadığı anlaşılmış olup dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir. - Yönetmeliğin "Direksiyon eğitimi dersi sınavı" başlıklı 30. maddesinde; kurs müdürlüklerince sınav gününden en az üç gün önce; en çok 14 kursiyer için bir araç olmak üzere cins ve plakası belirtilmiş olan ve direksiyon eğitimi dersi sınavında kullanılacak araçların listesinin, her kursiyer adına sertifika sınıfına göre düzenlenmiş üçer adet (EK-3) veya (EK-4) formunun, sınava girecek kursiyerlerin, her sertifika sınıfı için ayrı ayrı sayılarının, kursiyerin alacağı sertifika sınıfına uygun çalışma izni olan ve sınav aracında bulunacak kursta görevli direksiyon usta öğreticilerinin listesinin millî eğitim müdürlüğüne teslim edileceği düzenlenmiştir. Davacı tarafından, direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz olarak istendiği, araç ve personel sağlanmasına rağmen kurs görevlilerine ödeme yapılmadığı ileri sürülmüş ise de sürücü kursları ile kursiyerler arasında akdedilen özel hukuk sözleşmesinde bu giderlerin maliyeti göz önünde bulundurularak ücret belirlenmesine ilişkin herhangi bir engel bulunmadığı görülmektedir. Ayrıca sınavda görev alan direksiyon usta öğreticileri, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında çalışan eğitim personeli olarak iş akdi kapsamında görev yaptığından, hizmetinin karşılığı olan ücret belirlenirken direksiyon sınavlarında verilen görevinin de göz önünde buludurulabileceği tabiidir. Kaldı ki dava tarihi itibarıyla 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişiklik ile dava konusu Yönetmeliğin 43. maddesinin 2. fıkrasında; "Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri ve görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl Aralık ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz." düzenlemesine yer verilerek ders saati ücretleri belirlenirken anılan giderlerin maliyetlerinin hesaplanacağı açıkça belirtilmiştir. Bu durumda, dava konusu düzenlemede bu giderlerin maliyete katılacağı açıkça belirtilmemiş ise de sözleşme serbestisi ilkesi uyarınca bu hususun göz önünde bulunurularak ders saati ücretlerinin belirlenebileceği, bu haliyle dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Her ne kadar dava konusu Yönetmeliğin 30. maddesinde; karar tarihi itibariyle güncel halinde "Kurs müdürlüklerince sınav gününden en az dört iş günü önce kurslar, kendilerine Özel MTSK Modülünde belirlenen sınav tarihi ve kontenjanına göre direksiyon eğitim ve sınav aracının ve her bir direksiyon eğitim ve sınav aracı için en çok 12 kursiyer ile araçta görevlendirilen direksiyon usta öğreticisinin bilgileri Özel MTSK Modülüne girilir. Her kursiyer adına sertifika sınıfına göre düzenlenmiş üçer adet (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) (EK-3) veya (EK-4) formu millî eğitim müdürlüğüne teslim edilir. (Ek cümle:RG-1/7/2018-30465) Direksiyon eğitimi dersi sınavı değerlendirmesi elektronik ortamda yapılacak ise (EK-3) veya (EK-4) formları istenmez." değişiklik yapılmış ise de davacının iddialarının, daha çok idarece direksiyon sınavı yapılacak araç ve personelin kurslardan bedelsiz istendiği, bedellerin kurslarca karşılandığı, sınavlarda görev alan personele mesaiden dolayı ödeme yapılırken kurs görevlilerinin yaptığı mesai için ödeme yapılmadığı, ön koltukta motorlu taşıt sürücü kursu personeli oturmadığından kaza halinde kursun korumasız kaldığına yönelik olduğu, değişiklik yapılan dava konusu maddenin güncel halinde ise davacının iddiasını karşılar nitelikte bir değişikliğin söz konusu olmadığı anlaşılmış olup dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir. Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ve Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10. maddesinin son cümlesinin incelenmesi; İçişleri Bakanlığı'nın, ...tarih ve ...(...) sayılı yazısı ile bildirilen görüş bildirim formunda dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesine ilişkin olumsuz görüş bildirilmediği anlaşıldığından madde esasının incelenmesine geçilmiştir. - 2918 sayılı Kanunun 123. maddesi ve 5580 sayılı Kanununa dayanılarak hazırlanan ve 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) "Çalışma planları" başlıklı 23. maddesine 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle eklenen dava konusu 3. fıkrada; "Millî eğitim müdürlüğünce, teorik sınava gireceklerin listesi özel MTSK Modülü üzerinden onaylanmadan önce; kursta istihdam edilenlerin sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca bu kurumların Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması veya borcu bulunmakla birlikte 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlerinin düzenli ödenmiş olup olmadığı kontrol edilir. Bir önceki ayın primini ödemediği tespit edilen kurslara prim borçlarını ödeyene kadar yeni dönem açmalarına izin verilmez." düzenlemesi yer almaktadır. Dava konusu düzenleme ile sosyal güvenlik mevzuatı gereği yapılması gereken işlemlere yer verilmiş ve bu gerekliliklerin yerine getirilmemesi halinde kurslar için idari yaptırım öngörülmüştür. Dava konusu maddenin karar tarihinde yürürlükteki halinde ise; "(Ek:RG-4/3/2014-28931)(1) (Değişik:RG-22/4/2017-30046) Kursta istihdam edilen personelin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası, görevi/unvanı, sözleşmede belirlenen çalışma tarihleri ve haftalık çalışma süresi her (Değişik ibare:RG-19/10/2017- 30215) eğitim dönemi millî eğitim müdürlüğünce il sosyal güvenlik birimine yazılı veya elektronik ortamda bildirilir." şeklinde düzenleme yapılmıştır. Davacı tarafından, prim borcunun nasıl tahsil edileceğinin kanunda düzenlendiğini ileri sürülerek söz konusu maddenin iptali istenilmiş ise de, maddenin karar tarihinde yürürlükte bulunan şekliyle; davacının talebini karşılar nitelikte idari yaptırıma ilişkin düzenlemenin kaldırıldığı ayrıca aynı maddeye ilişkin olarak Danıştay Onbeşinci Dairesinin 2016/920 Esasında açılan davada 16/01/2017 tarih ve K:2017/235 sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği ve bu kararın İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/02/2019 tarih ve E:2017/1766, K:2019/652 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği anlaşıldığından, dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesi yönünden davanın esası hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır. - ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 10. maddesinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın belirlediği sınav ücreti dışında sınav için herhangi bir ad altında ücret alınmamasını düzenleyen son cümlesi incelendiğinde; Dava konusu Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi’nin "Kursiyerlerden alınacak sınav ücretleri" başlıklı 10. maddesinde, "Sınavda görev alanların ücretlerinin ödenmesi için kursiyerlerden Bakanlıkça her yıl ertesi yılın Ocak ayından itibaren uygulanmak üzere belirlenen miktarda sınav ücreti alınır. Sınava girecek kursiyerler veya kurs yöneticileri sınav tarihinden 6 iş günü önce sınav ücretlerini millî eğitim müdürlüğünce belirlenen bir bankada açılan hesaba yatırır. Liste ve makbuz kurs tarafından il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne verilir. Bu ücret dışında kursiyerlerden direksiyon eğitimi sınavı için herhangi bir ad altında ücret alınmaz." hükmü bulunmaktadır. Dava konusu maddeye ilişkin olarak öncesinde bu dosyada Danıştay Onbeşinci Dairesi tarafından 12.12.2017 tarihinde iptal kararı verildiği ancak söz konusu iptal kararından önce dava konusu Yönergenin, davalı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 29.10.2017 tarih ve 17915267 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Derslerini İnceleme ve Kontrol İle Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönerge ile yürürlükten kaldırıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda; dava açıldıktan sonra dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılması nedeniyle davanın konusuz kaldığı görüldüğünden, davanın esası hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 30. maddesi yönünden oybirliğiyle, 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi yönünden oyçokluğuyla DAVANIN REDDİNE, 2. Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ve Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10. maddesinin son cümlesi yönünden oybirliğiyle KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, 3. Dava sonuç olarak kısmen süre ret, kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü gösterilen ...TL yargılama giderlerinin haklılık oranına göre hesaplanan 2/3'ü karşılığı ...TL'nin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine; yargılama giderlerinin haklılık oranına göre hesaplanan 1/3'ü karşılığı ...TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına, 4. İlk aşamada davalı idare lehine avukatlık ücretine hükmedildiğinden bu aşamada ayrıca vekalet ücretine hükmedilmemesine, 5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine, 6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 31/03/2022 tarihinde karar verildi. KARŞI OY: (X)- 29.05.2013 gün ve 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin, aynı maddenin (d) bendinin, 21. maddesi ile 30. maddesinin, anılan Yönetmelikte değişiklik yapan 04.03.2014 tarih ve 28931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 3. maddesinin, ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesinin 10. maddesinin son cümlesi ile ...gün ve ...sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi'nin 30. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) alt bendinin ve 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 26. maddesinin 3. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır. Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü adaylarının sınavları ile sürücü belgelerinin verilmesi esasları" başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, "Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanun'un "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinin 2. fıkrasında da, "Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır. Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'ne, İçişleri Bakanlığı'nın ...tarih ve ...(...) sayılı yazısı ile Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe İçişleri Bakanlığı'nın ...tarih ve ...(...) sayılı yazısı ile görüş verildiği, görüş bildirim formları incelendiğinde, görüş ve değerlendirmede bulunulan veya teklif sunulan Yönetmelik taslağı maddeleri arasında dava konusu düzenlemeleri ilgilendiren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 17. maddesinin bulunduğu, bu düzenleme yönünden Karayolları Trafik Kanunu'nunda belirtilen İçişleri Bakanlığı görüşüne uygunluk yönünden irdelenmesi gerekmektedir. İçişleri Bakanlığı'nın ...tarih ve ...(...) sayılı yazısında belirtilen görüş Yönetmelik taslağının "Direksiyon eğitim araçları" başlıklı 17. maddesinde "...91/439 sayılı Avrupa Birliği mevzuatında, sürücü adaylarının beceri ve davranış testlerinde kullanılacak araç ekipmanları ile ilgili olarak, "Otomatik vitesli araçlar", motor ve tekerlek arasındaki dişli oranı sadece pedal veya frenleri kullanarak değiştirilebilen bir araç anlamına gelir şeklinde açıklanmış ve eğer bir sürücü adayının otomatik vitesli bir araç üzerinde beceri ve davranış testleri yapması durumunda, bu durumun sertifika üzerine kaydedileceği ve bu tür belgelerin sadece otomatik vitesli araçları sürmek için kullanılacağı belirtilmektedir. Bu kapsamda Yönetmelik Taslağında bu durumun da düzenlenmesi gerektiği değerlendirilmektedir." şeklinde görüş ve değerlendirilmede bulunulduğu ancak söz konusu hususun yayımlanan dava konusu Yönetmelik maddesinde belirtilmediği, bu nedenle dava konusu maddenin İçişleri Bakanlığının görüşüne uygun olarak çıkartılmadığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinin Karayolları Trafik Kanunu'nun 42/3 ve 123/2 maddelerinde belirtilen İçişleri Bakanlığının uygun görüşü doğrultusunda çıkartılmadığından, Dairemizce reddine karar verilen Yönetmeliğin 17. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinin iptali gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum. </body></html>